Hrišćanstvo protiv magije paganizma

Hrišćanstvo protiv magije paganizma

Zašto baš ova tema?
Da bi razumeli današnji svet moramo da se preselimo u drevnu Britaniju, u vreme Kamelota, kralja Artura, vitezova okruglog stola i da u svom umu stvorimo sliku o društvu koje je na prekretnici. Dva su puta: novi put vodi ka nepoznatom, novom svetu i novim idejama. Stari put je poznat; vodi u svet magije, natprirodnih bića, mnoštva božanstava, legendi i priča. To je vreme kada se na temeljima drevnih oltara grade novi: hrišćanski. Sukob između paganizma i hrišćanstva neki bi doživljavali kao armagedonski; kao konačnu borbu između sila zla i dobra.

Neki će to doživeti kao sukob civilizacija i svetova, starih i novih.Neko će kroz taj sukob videti i razumeti sveopšti društveni i politički razvoj. Cilj je da shvatimo da je društvo u celini doživelo sudbonosan preokret. Svet misitike i tame obasjaće svetlost nove i srećne vesti Evanđelja.
Šta se to dešavalo na kraju antičkog doba? Zbog celokupne krize i opadanja drevne Rimske Imperije, doneta je odluka o povlačenju rimskih snaga iz Britanije. Rimski vojnici su napustili garnizone, a s tim i pogranični teritorij, poznat pod imenom Hadrijanov zid, koji je štitio rimsku civilizaciju i bio granica između civilizacije i nepoznatog sveta. To je vreme kada je Hrišćanstvo u rimskom svetu postalo državna i jedina religija. Drevni bogovi su zaboravljeni, stari oltari zapušteni. Preko Hadrijanovog zida opstala je civilizacija koja je živela u Evropi pre uzdizanja Rima. To su bili Kelti. Kako se moć Rima povećavala, Kelti su se povlačili preko centralne Evrope, Galije, da bi došli do Engleske.

Osvojivši Englesku, Rimljani su Kelte naterali da se povuku na teritoriju današnje Škotske ili tadašnje Kaledonije, kako su je zvali. Da bi odbranili rimski svet, napravljena je veštačka granica. Podignut je zid, poznat kao Hadrijanov zid, koji je delio „varvare“ i civilizaciju. Rimljani su narod, koji je živeo sa druge strane zida (na severu), nazivao Piktima; od reči „pictus“ što znači slikati, crtati jer su bojama mazali svoja lica. U toj prvoj fazi došlo je do opadanja keltskog sveta.

Povlačenjem rimskih trupa desilo se nešto neočekivano, pravi kopernikanski obrt. Kelti su iskoristili napuštenost pograničnih oblasti, te su počeli slobodno da prelaze granice. Došlo je do privremene keltske restauracije. Samim tim dolazi i do ponovnog uzdizanja magije i paganizma nasuprot tek ukorenjenom Hrišćanstvu. To je trajalo kratko. Vraćanje točka istorije unazad nateraće one koji su se asimilirali u rimsku državu, da beže pred keltskom restauracijom. Ti ljudi će naseliti Armoriku ili današnju Bretanju, na severozapadu Francuske.

Kratkotrajnim uzdizanjem paganizma i keltske restauracije dolazi do plemenskih ratova, nesloge i uništavanja tekovina rimske civilizacije. Sve to je dovelo da ostrvo postane lak plen za nove osvajače - Nordijce ili Vikinge. Uslediće nekoliko nordijskih invazija koje će izmeniti lice ostrva i zauveku dariti pečat na istoriju.
Interesantna je razlika između religije Odina i Tora i Hrišćanstva. U prvoj su ljudi učeni da su bogovi prijatelji junacima i herojima i da ih se ne plaše i ne boje smrti. Takođe su ti bogovi bili u rukama Sudbine. Dok se u Hrišćanstvu na Boga gleda sa strahopoštovanjem i sa strahom prema smrti jer nas sve čeka strašni sud. Bog je bio jedini gospodar sudbine svega živog i neživog. On je bio večnost. Zamišljam kako su ljudi onog vremena pokušavali da razumeju kakav je to „novi Bog“ koji je umro u najgorim mukama, razapet radi spasenja čovečanstva.

U odbrani Hrišćanstva u Engleskoj veliku ulogu je igralo drugo ostrvo: Irska. Irska je bila na granici tada poznatog sveta. Tu su se preplitale priče i legende kako se tu nalazi kraj sveta, da su tu razna morska čudovišta i zveri koje proždiru brodove, a onda sledi ponor. Irska je zahvaljujući svom geografskom položaju bila pošteđena od invazija raznih naroda i Hrišćanstvo se neometano uzdizalo. U širenju i odbrani Hrišćanstva bila su dva pravca: jedan iz Rima, a drugi iz Irske. Iz Irske, Hrišćanstvo se prenosilo iz Ulstera zahvaljujući propovedima svetog Patrika, preko Kaledonije tj. Škotske. Iz Rima su poslati Avgustin i Teodoriz Tarzusa. Povratak Hrišćanstvu je značilo povratak obrazovanosti i civilizaciji. Kao što sam napisao bilo je nekoliko nordijskih invazija. U jednoj od njih osnovane su i nordijske kraljevine: Eseks, Saseks i Kent.

Prva nordijska kraljevina koja je prihvatila Hrišćanstvo je Kent. Zahvaljujući jednoj ženi, obrazovanoj i visokog porekla. Ona je bila kraljica Kenta, Berta. Berta je poticala iz Franačke obitelji koja je još ranije primila Hrišćanstvo. Živela je u šestom veku, a umrla početkom sedmog. Bila je udata za kralja Kenta, Etelberta, od koga je bila starija skoro dvadeset godina. Bertin otac, kralj Karibert je dao svoju ćerku kentskom kralju, pod uslovom da ima slobodu da slobodno ispoveda svoju veru - Hrišćanstvo. Pošto je Kent prvi primio Hrišćanstvo tu je i dan danas biskupska stolica. Naslednik Berte i Etelberta je bio njihovsin Edbald. O tome da borba za povratak Hrišćanstva nije završena govori i priča o životu ovog kralja. Edbald je bio paganski kralj, nije prihvatao krštenje i čak je protivno crkvenim zakonima oženio svoju maćehu. Na kraju je ipak vladao kao hrišćanski kralj. Druga kraljevina koja je prihvatila Hrišćanstvo bila je Nortumbrija.

Razne hronike svedoče da su se borbe vodile između paganskih i hrišćanskih vladara i njihovih kraljevina. Bili su to ratovi dva sveta, dva pogleda na svet i ratovi religija. Radilo se o pobedi magije i paganizma ili Hrišćanstva. Svet je bio na raskršću. Jedna od takvih hronika beleži kako je 796. godine došlo do rata između kralja Mersije, Keneulfa i kralja Kenta, Prene. Kralj Kenta je poražen. Odveden je kao zarobljenik u Mersiju, gde su mu iskopane oči i odsečene ruke.
Točak istorije koji se nemilosrdno okreće nije bilo moguće zaustaviti. Arturijanske legende, pa i čak samu sagu o kralju Arturu, treba posmatrati kako se u njima prepliću paganizam i Hrišćanstvo. Završila se jedna era gde je svet magije zamenjen novim svetom. Sve ono što je bilo vezano za magiju i paganizam proglašeno je đavolskim i odbačeno je. Iz bitaka i ratova, u krvi, rađao se novi svet. Rađao se srednji vek. Drevna božanstva zauvek su zaćutala ali su priče o njima preživele, vraćajući nas u romantično vreme gde se stvarnost prepliće sa nemogućim.

Piše: Berislav Kangrga