Rituali za Badnjak spoj paganskog i hrišćanskog
Rituali za Badnjak spoj paganskog i hrišćanskog
Mnogi hrišćanski običaji i rituali, uključujući i rituale za današnji praznik, u hrišćanstvo su, prema nekim naučnim tumačenjima, ušli iz paganske slovenske religije.Kulturolog Sreten Petrović u svojoj studiji “Sistem srpske mitologije” navodi da su “slava, Badnjak, Božić, božićni i slavski kolač, dokazi isprepletenosti neznabožačke i hrišćanske vere kod Slovena”. Kako kaže, pravoslavna crkva ne samo da nije dirala paganske običaje, nego ih je obilato prisvojila i dala im svoju hrišćansku interpretaciju”, jer je bilo “gotovo nemoguće” iskoreniti veru u bogove prirode.
Tako Petrović objašnjava da je, recimo, loženje badnjaka simbolično rađanje novog sunca i novog ciklusa obnavljanja prirode, jer i Badnji dan dolazi nakon zimske kratkodnevnice, nagoveštavajući sve duže i toplije dane.
Badnjak se dovodi u vezu sa verovanjem o suncu. On je, dakle, supstitucija boga Sunca, odnosno božanstvo naročite vrste, koje se spaljuje da bi opet oživelo. To je neka vrsta idola čija se snaga svake godine mora obnoviti, kao što se to dešava i sa suncem - piše Petrović.Pored toga, kaže Petrović, rituali u toku Badnje večeri ukazuju na to da je ovaj praznik povezan i sa kultom pokojnika. Recimo, prema animističkom narodnom verovanju, duše umrlih borave, između ostalog, u uglovima kuće, zbog čega se na Badnji dan u sva četiri ugla sobe bacaju orasi kao žrtva dušama predaka, a koje niko od ukućana ne sme jesti.
Takođe, bogovima se, kaže, prinosi žrtva time što im se “darovi u hrani” stavljaju na slamu, na trpezu koja zato treba da bude što bogatija. Isti običaj se poštuje i na grobljima u vreme zadušnica kada se hrana ostavlja na zemlju ne bi li joj mrtvi lakše pristupili.
I sama badnja večera mora da bude tiha, kako se ne bi oterale duše predaka koje se tada, prema verovanjima, nalaze za trpezom.
Коментари